Voor wie meer wil weten

Heelal

1024px-franekerplanetarium.jpeg
Heelal

Een wolkammer en het einde van de wereld

DoorGerben Oling
6 min

In 1744 dreigde in Friesland de wereld te vergaan. Planeten zouden op elkaar botsen, het einde der tijden was nabij. Gelukkig hielden sommigen het hoofd koel, waaronder Eise Eisinga, wolkammer te Franeker. Deze bijzondere amateurwetenschapper bouwde in zijn woonkamer in zeven jaar een planetarium dat zijn gelijke niet kent.

hyperbolic_4.png
Heelal

Holografie: een eenvoudig voorbeeld

DoorJeroen Spandaw
14 min

Een centraal probleem in de moderne theoretische natuurkunde is het verenigen van quantumtheorie en zwaartekracht. Een mogelijke aanpak is holografie: het verschijnsel waarbij een ruimte(tijd) in zekere zin equivalent is met de rand van die ruimte. In dit artikel bekijken we een eenvoudig wiskundig voorbeeld van holografie.

trappist-1-system.jpg
Heelal

Aardachtige planeten ontdekt bij naburige ster

DoorManus Visser
2 min

Astronomen hebben zeven planeten ter grootte van de aarde ontdekt op een afstand van slechts 40 lichtjaar van ons zonnestelsel. Op ten minste drie van de planeten zijn de omstandigheden zo gunstig dat er vloeibaar water kan voorkomen, en mogelijk dus zelfs buitenaards leven.

newtonleibniz_sq.png
Heelal

Natuurkundig gekibbel: Newton vs. Leibniz

DoorMax Oosterbeek
12 min

Natuurkundigen zijn het vaak over van alles en nog wat oneens. In de serie “Natuurkundig gekibbel” beschrijven we een aantal beroemde twisten uit de fysica. Vandaag: Isaac Newton vs. Gottfried Wilhelm Leibniz.

Heelal

Oude en nieuwe ideeën van Stephen Hawking

DoorGerben Oling
8 min

Aanstaande zondag, 8 januari, viert Stephen Hawking zijn vijfenzeventigste verjaardag. Als een van de bekendste theoretische natuurkundigen is Hawking voor velen een eerste gezicht van het vak geweest. Zijn ideeën blijven ook nieuwe generaties fascineren.

maanlander.jpg
Serie: Wetten van Newton
Heelal

Klopt de derde wet van Newton wel?

DoorJeroen Spandaw
Deel 4
8 min

De derde wet van Newton zegt dat elke uitgeoefende kracht een even grote, tegengesteld gerichte reactiekracht oplevert. Maar wat is die reactiekracht als je in vrije val door de zwaartekracht wordt aangetrokken? En hoe kun je verklaren dat de magnetische krachten tussen twee deeltjes niet tegengesteld aan elkaar zijn?

plancksat2.jpg
Serie: Donkere materie
Heelal

Donkere Materie (4): Licht in de duisternis

DoorMargot Brouwer
Deel 4
10 min

Donkere materie doordringt het universum op elke mogelijke schaal. In de slotaflevering van deze vierdelige serie bespreekt Margot Brouwer donkere materie op de allergrootste schaal: het hele heelal.

dm3_2.jpg
Serie: Donkere materie
Heelal

Donkere Materie (3): Onzichtbaar en ongrijpbaar

DoorMargot Brouwer
Deel 3
16 min

In het derde deel van haar serie artikelen over donkere materie bespreekt sterrenkundige Margot Brouwer de verschillende manieren waarop gezocht wordt naar nieuwe deeltjes waaruit deze materie opgebouwd zou kunnen zijn.

earth_nasa.jpg
Heelal

Waarom is de aarde rond, maar de Melkweg plat?

DoorMarcel Vonk
2 min

Zwaartekracht heeft geen voorkeursrichting.Die symmetrie lijkt goed te verklaren waarom de aarde rond is: ook een bol heeft immers geen voorkeursrichting. Maar als dat zo is, waarom is de Melkweg dan een platte schijf, en geen bol?