The Quantum Universe

Natuurkunde voor iedereen

Zoek
  • Home
  • Heelal
  • Materie
  • Deeltjes
  • Series
Zoeken
Tag

Holografie

26 artikelen
watermoleculen.jpg
Serie: Hydrodynamica
Geen categorie

Hydrodynamica (6): De vloeistof-zwaartekrachtdualiteit

DoorWatse Sybesma
Deel 7
6 min

Wat hebben zwaartekracht en vloeistofmechanica met elkaar te maken? Heel weinig, zou je denken. Toch zijn er verrassende omstandigheden waarin we met de zwaartekrachtwetten gecompliceerde berekeningen kunnen doen aan vloeistoffen.

manus_visser_uvnl.jpg
Heelal

Leven we in een hologram?

DoorMarcel Vonk
2 min

Leven we in een hologram? Het beeld uit de Matrix-filmtrilogie klinkt als pure science fiction. In een college voor De Universiteit van Nederland legde Manus Visser uit wat aan dit onderwerp science is, en wat fiction.

hyperbolic_4.png
Heelal

Holografie: een eenvoudig voorbeeld

DoorJeroen Spandaw
14 min

Een centraal probleem in de moderne theoretische natuurkunde is het verenigen van quantumtheorie en zwaartekracht. Een mogelijke aanpak is holografie: het verschijnsel waarbij een ruimte(tijd) in zekere zin equivalent is met de rand van die ruimte. In dit artikel bekijken we een eenvoudig wiskundig voorbeeld van holografie.

wormhole.png
Serie: Snaren en holografie
Heelal

Snaren en holografie (17): Zwaartekracht zonder zwaartekracht

DoorMarcel Vonk
Deel 18
2 min

In het artikel van vorige week kondigden we aan dat vandaag het voorlopig laatste artikel uit ons dossier over snaren en holografie zou verschijnen. Niets is echter veranderlijker dan het Nederlandse weer en de planning van de Quantum Universe-website, want afgelopen week verscheen op de website van het tijdschrift Nature een artikel dat zo mooi aansluit bij de onderwerpen die we hier behandeld hebben dat we dat nog graag als tussen-artikel in dit dossier wilden invoegen.

blackhole6.jpg
Serie: Snaren en holografie
Heelal

Snaren en holografie (16): Zwaartekracht en entropie

DoorMarcel Vonk
Deel 17
10 min

In de voorgaande artikelen van dit dossier hebben we gezien dat de begrippen entropie en zwaartekracht veel met elkaar te maken hebben. Dat is een verrassend resultaat, want entropie is een begrip uit de thermodynamica: een theorie die op het eerste gezicht totaal andere natuurkunde beschrijft dan de zwaartekracht. Is de wiskundige overeenkomst tussen thermodynamica en zwaartekracht louter toeval, of is komt hier een belangrijk gegeven over de fundamentele natuur aan het licht?

cube.jpg
Serie: Snaren en holografie
Heelal

Snaren en holografie (15): Entropie en oppervlak

DoorMarcel Vonk
Deel 16
14 min

In het vorige artikel in deze serie bespraken we het begrip verstrengelingsentropie. Net als ‘gewone’ entropie is verstrengelingsentropie een maat voor de hoeveelheid informatie die een  natuurkundig systeem bevat. Anders dan normale entropie is het begrip verstrengelingsentropie echter ook van toepassing als we willen weten hoeveel informatie er verborgen zit in een deelsysteem – zelfs als dat deelsysteem op quantumschaal verstrengeld is met de rest van het systeem. Bij het lezen van het vorige artikel heeft de lezer zich misschien afgevraagd wat dit alles te maken heeft met de hoofdonderwerpen van dit dossier: snaartheorie, het holografisch principe, en de quantumzwaartekracht. In dit artikel zullen we ontdekken wat die link precies is tussen deze onderwerpen en verstrengelingsentropie.

entanglement.jpg
Serie: Snaren en holografie
Heelal

Snaren en holografie (14): Verstrengelingsentropie

DoorMarcel Vonk
Deel 15
14 min

In de afgelopen twee artikelen in dit dossier hebben we twee toepassingen van het holografisch principe besproken. In beide gevallen ging het om toepassingen die uiteindelijk iets zeggen over waarnemingen en experimenten: in het ene geval leert holografie ons iets over het quark-gluonplasma dat het vroege heelal vulde; in het andere geval leert het ons iets over een bepaalde klasse van zwarte gaten. Vandaag en in het artikel van volgende week komen we een toepassing tegen die meer in de oorspronkelijke lijn van het holografisch principe ligt: een toepassing waarbij de ene theorie ons iets vertelt over de andere. Om die toepassing te kunnen begrijpen, moeten we eerst weten wat natuurkundigen verstaan onder ‘verstrengelingsentropie’. Dat begrip is daarom het onderwerp van vandaag.

g1915_small.jpg
Serie: Snaren en holografie
Heelal

Snaren en holografie (13): Kerr/CFT

DoorMarcel Vonk
Deel 14
12 min

Het holografisch principe, het onderwerp van deze reeks artikelen, stelt ons in staat om allerlei vragen over de mysterieuze theorie van de quantumzwaartekracht “om te schrijven” naar vragen over een veel begrijpelijkere quantumveldentheorie. De grote vraag is: zijn er in de natuur om ons heen systemen waarop dit principe direct van toepassing is, en waaraan we metingen kunnen doen, zodat we het holografisch principe experimenteel kunnen testen?

plasma.jpg
Serie: Snaren en holografie
Deeltjes

Snaren en holografie (12): Het quark-gluonplasma

DoorMarcel Vonk
Deel 13
14 min

Het holografisch principe kent vele toepassingen in de moderne theoretische natuurkunde. In het vorige artikel in dit dossier zagen we hoe het principe ons helpt om vanuit “gewone” quantumveldentheorieën lessen te leren over zwarte gaten. Vandaag zullen we een voorbeeld zien dat precies omgekeerd werkt: vanuit zwarte gaten en zwaartekrachtssystemen leert het holografisch principe ons iets over vraagstukken in de quantumveldentheorie die een rol spelen in de ontstaansgeschiedenis van het heelal.

  • « Vorige
  • 1
  • 2
  • 3
  • Volgende »

The Quantum Universe is een populairwetenschappelijke website over natuurkunde.

De website is een initiatief van het Delta Institute for Theoretical Physics, het overkoepelende instituut voor theoretische natuurkunde van de universiteiten van Amsterdam, Leiden en Utrecht.

Artikelen op deze website zijn ingedeeld in de categorieën Heelal, Materie en Deeltjes. Elke dinsdag en vrijdag verschijnt er een nieuw artikel.

portret Marcel Vonk

Marcel Vonk

Theoretisch Natuurkundige

Hoofdredacteur Quantum Universe

logo the Quantum Universe
logo Delta Institute for Theoretical Physics
  • Contact
  • Redactie
  • Copyright
  • Privacy en cookiebeleid
Copyright 2012-2025 © Quantum Universe