The Quantum Universe

Natuurkunde voor iedereen

Zoek
  • Home
  • Heelal
  • Materie
  • Deeltjes
  • Series
Zoeken
Tag

Holografie

26 artikelen
blackbody.png
Serie: Snaren en holografie
Heelal

Snaren en holografie (11): De informatieparadox

DoorMarcel Vonk
Deel 12
14 min

Het holografisch principe heeft, sinds Juan Maldacena er in 1998 een eerste voorbeeld van vond, allerlei toepassingen gevonden in de moderne theoretische natuurkunde. In het vorige artikel in deze serie hebben we gezien dat het holografisch principe afkomstig is uit ideeën over zwarte gaten. Het ligt dus voor de hand dat een deel van de toepassingen ons ook nieuwe dingen leert over deze mysterieuze objecten. Vandaag bespreken we misschien wel het bekendste voorbeeld waarin dat het geval is: de informatieparadox.

holography.png
Serie: Snaren en holografie
Heelal

Snaren en holografie (10): Het holografisch principe

DoorMarcel Vonk
Deel 11
14 min

In het vorige artikel in dit dossier zagen we hoe de Argentijn Juan Maldacena ontdekte dat twee op het oog heel verschillende natuurkundige modellen exact hetzelfde beschreven. Het ene model is een model van snaarvormige deeltjes in een tiendimensionale ruimte, waarmee onder meer de quantumzwaartekracht beschreven kan worden. Het andere model is een ‘gewone’ quantumveldentheorie in vier dimensies, waarin de zwaartekracht geen enkele rol speelt. In dit artikel zullen we zien hoe deze ontdekking een antwoord gaf op een vijfentwintig jaar oude vraag.

hyperbolic_3.png
Serie: Snaren en holografie
Heelal

Snaren en holografie (9): AdS/CFT

DoorMarcel Vonk
Deel 10
18 min

Dualiteiten zijn alomtegenwoordig in de snaartheorie. Twee natuurkundige modellen heten ‘duaal’ als ze natuurkundige systemen beschrijven die op het eerste gezicht heel verschillend zijn, maar waarvan de onderliggende wiskundige formules exact in elkaar vertaald kunnen worden. Elke uitspraak die we in zulke duale systemen over het ene model kunnen doen, zegt daarmee direct iets over het andere model.

dualiteit.jpg
Serie: Snaren en holografie
Heelal

Snaren en holografie (8): Dualiteiten

DoorMarcel Vonk
Deel 9
20 min

In de voorgaande artikelen in dit dossier hebben we gezien dat het centrale idee van de snaartheorie, om puntdeeltjes te vervangen door kleine trillende snaartjes, leidt tot natuurkundige modellen die zowel de quantummechanica als de relativiteitstheorie omvatten. We hebben ook gezien dat het maken van zo’n snaarmodel niet eenvoudig is: wiskundige consistentie-eisen zorgen ervoor dat er uiteindelijk maar vijf verschillende snaartheorieën bestaan. Bovendien beschrijven al die modellen een natuur die tien dimensies heeft: zes meer dan onze eigen ruimte- en tijddimensies. In het vorige artikel zagen we hoe dit laatste probleem opgelost kan worden door zes dimensies ‘op te rollen’. Dat oprollen kan op enorm veel manieren, en het is een groot open vraagstuk welke van die manieren een model geeft dat exact de natuur om ons heen beschrijft. Maar we kunnen natuurlijk om te beginnen een veel eenvoudiger vraag stellen: welke van de oorspronkelijke vijf theorieën moeten we kiezen als startpunt voor deze procedure? In dit artikel zien we het verrassende antwoord: dat maakt niet uit, want alle vijf de theorieën beschrijven exact dezelfde natuurkunde!

book.jpg
Heelal

Video: Raphael Bousso over holografie

DoorMarcel Vonk
2 min

In de zomerperiode plaatsen we op de Quantum Universe-website, naast een wekelijks inhoudelijk artikel op dinsdag, elke vrijdag een link naar een interessante populairwetenschappelijke video.

hyperbolic_2.png
Serie: Snaren en holografie
Heelal

Snaren en holografie (1): Inleiding

DoorMarcel Vonk
Deel 2
10 min

“The world as a hologram”. Deze kreet, afkomstig van de theoretisch natuurkundige Leonard Susskind, is tegenwoordig in veel populairwetenschappelijke lezingen te horen. Maar wat houdt die uitdrukking eigenlijk in? Het holografisch principe is een begrip uit de moderne theoretische natuurkunde dat met name in de snaartheorie een belangrijke rol speelt.

hyperbolic_space.png
Serie: Snaren en holografie
Heelal

Dossier: Snaren en holografie

DoorMarcel Vonk
Deel 1
4 min

Vanaf augustus tot december 2015 verscheen op The Quantum Universe wekelijks op dinsdag een artikel in het dossier “Snaren en Holografie”.

Heelal

Dossier: Holografie

DoorMarcel Vonk
6 min

Holografie is een belangrijk begrip in de moderne theoretische natuurkunde: met behulp van zogenaamde holografische beschrijvingen kunnen we een quantummechanisch systeem mét zwaartekracht herformuleren als een quantummechanisch systeem zónder zwaartekracht. Op deze manier kunnen we meer leren over de mysterieuze combinatie van quantummechanica en zwaartekracht. In dit dossier wordt in enkele korte artikelen het principe van de holografie uitgelegd.

  • « Vorige
  • 1
  • 2
  • 3

The Quantum Universe is een populairwetenschappelijke website over natuurkunde.

De website is een initiatief van het Delta Institute for Theoretical Physics, het overkoepelende instituut voor theoretische natuurkunde van de universiteiten van Amsterdam, Leiden en Utrecht.

Artikelen op deze website zijn ingedeeld in de categorieën Heelal, Materie en Deeltjes. Elke dinsdag en vrijdag verschijnt er een nieuw artikel.

portret Marcel Vonk

Marcel Vonk

Theoretisch Natuurkundige

Hoofdredacteur Quantum Universe

logo the Quantum Universe
logo Delta Institute for Theoretical Physics
  • Contact
  • Redactie
  • Copyright
  • Privacy en cookiebeleid
Copyright 2012-2025 © Quantum Universe