Deeltjes

Een verhaal met ups en downs

DoorJildou Hollander

Het Ising-model is een eenvoudig maar rijk model voor onder andere magnetisme. 100 jaar geleden publiceerde Ernst Ising zijn ééndimensionale oplossing voor het model. Jildou Hollander beschrijft de details van dit fascinerende model.

Lees meer

pendel.jpg
Serie: Relativiteit
Geen categorie

Relativiteit (1): Het relativiteitsbeginsel

DoorMarcel Vonk
Deel 2
8 min

Revolutionaire natuurkunde volgt soms uit heel alledaagse ideeën. Einstein ontdekte de speciale relativiteitstheorie toen hij nadacht over een heel eenvoudig verschijnsel: bewegen met een constante snelheid in een bepaalde richting. Zo’n beweging wordt in de natuurkunde een eenparige beweging genoemd. Wat Einstein opviel, was dat veel natuurwetten niet veranderen als we ze beschrijven vanuit het gezichtspunt van een eenparig bewegende waarnemer. Hij was daarin overigens beslist niet de eerste: Galileo Galilei merkte in 1632 al op dat natuurkundige experimenten in een met constante snelheid bewegend schip precies dezelfde wetten volgen als soortgelijke experimenten in stilstand, op het land.

Serie: Relativiteit
Geen categorie

Dossier: Relativiteit

DoorMarcel Vonk
Deel 1
2 min

Vanaf oktober 2014 tot januari 2015 verscheen op The Quantum Universe wekelijks op dinsdag een artikel in het dossier “relativiteitstheorie”.

Geen categorie

Welkom op quantumuniverse.nl!

DoorMarcel Vonk
4 min

Van harte welkom op de nieuwe populairwetenschappelijke en educatieve website www.quantumuniverse.nl! Deze site, opgezet vanuit de Spinozapremie die prof. Erik Verlinde in 2011 won, heeft als doel om grensverleggend onderzoek in de fundamentele natuurkunde op heldere wijze aan het grote publiek te presenteren.

Geen categorie

Filmpjes lesmateriaal Quantum Universe

DoorMarcel Vonk
1 min

Op deze pagina vindt u de filmpjes die horen bij het Quantum Universe-lesmateriaal. Het lesmateriaal zelf kunt u hier downloaden.

Geen categorie

Docentencursus relativiteitstheorie 2013

DoorMarcel Vonk
2 min

Op deze pagina treft u het cursusmateriaal aan voor de docentencursus “relativiteitstheorie” die in september en oktober 2013 gegeven werd aan de Universiteit van Amsterdam. Voor meer informatie en aanmelden (t/m 12 september) kunt u terecht op de website van de Its Academy.

schommel2_klein.jpg
Serie: Faseruimte
Geen categorie

Faseruimte (4): Een voorbeeld

DoorMarcel Vonk
Deel 5
8 min

Een eenvoudig voorbeeld van een faseruimte is de faseruimte van een harmonische oscillator. Een harmonische oscillator is, in technische termen geformuleerd, een trillend systeem waarin de kracht evenredig is met de afstand tot een bepaalde evenwichtspositie.

komeet
Serie: Faseruimte
Geen categorie

Faseruimte (3): Klassieke faseruimte

DoorMarcel Vonk
Deel 4
8 min

Een faseruimte is een speciaal soort configuratieruimte. In het vorige artikel hebben we het alleen gehad over de posities van de auto’s, maar er zijn natuurlijk allerlei andere eigenschappen waarin we geïnteresseerd kunnen zijn. De belangrijkste daarvan is de snelheid van de auto’s: als we de snelheden weten, en ervan uitgaan dat de auto’s min of meer met constante snelheid bewegen, kunnen we voorspellen waar de auto’s over één seconde, tien seconden, of één minuut zullen zijn.

blackhole.jpg
Serie: Entropie
Materie

Entropie (8): Entropie van zwarte gaten

DoorMarcel Vonk
Deel 9
10 min

Zwarte gaten zijn voor natuurkundigen enorm interessante objecten. Een van de belangrijkste resultaten uit de relativiteitstheorie van Albert Einstein is het feit dat er in het heelal een maximumsnelheid is: niets kan sneller bewegen dan de snelheid van het licht, zo’n 300.000 km/s. Een zwart gat is een plek in het heelal waar de zwaartekracht zó sterk is dat zelfs iets dat met de lichtsnelheid beweegt, niet aan die plek kan ontsnappen. Dat geldt dus ook voor het licht zelf – vandaar de naam “zwart gat”. Een zwart gat kan bijvoorbeeld ontstaan als een uitgebrande zware ster onder zijn eigen zwaartekracht ineenstort, en zo een heel zwaar, compact object vormt.

stervormingsgebied
Serie: Entropie
Materie

Entropie (7): Klopt de Tweede Hoofdwet wel?

DoorMarcel Vonk
Deel 8
6 min

Zoals we inmiddels hebben gezien, neemt de entropie van een geïsoleerd natuurkundig systeem volgens de Tweede Hoofdwet alleen maar toe. Die toename van entropie betekent dat het systeem van een minder waarschijnlijke naar een meer waarschijnlijke macroscopische toestand gaat. In het algemeen zal dat betekenen dat de “gelijkmatigheid” in het systeem toeneemt.