Tag

Symmetrie

17 artikelen
schommel
Heelal

De symmetrie van de zwaartekracht

DoorSilvester Borsboom
16 min

Drie van de vier fundamentele natuurkrachten begrijpen we goed dankzij een bijzonder soort symmetrie die ze vertonen: ijksymmetrie. Heeft de vierde, de zwaartekracht, ook zo’n symmetrie? Silvester Borsboom legt uit dat dat inderdaad het geval is, maar dat daar wel wat haken en ogen aan zitten.

newtonpendel
Serie: Vraag het een natuurkundige
Geen categorie

Is energie behouden?

DoorPim van den Heuvel
Deel 2
8 min

In de nieuwe rubriek “Vraag het een natuurkundige” beantwoorden we vragen van onze lezers. In deze eerste editie beginnen we met de vraag van lezer Elz: hoe weten we dat energie behouden blijft?

infrarooddriehoek
Heelal

Onverwachte verbanden in natuurkunde

DoorSarah Jansen
14 min

Symmetrieën, zwaartekrachtsgolven en botsingen van deeltjes – drie natuurkundige fenomenen die ogenschijnlijk niets met elkaar te maken hebben. Het was dan ook een grote verrassing toen bleek dat bepaalde aspecten van deze fenomenen wiskundig gezien exact hetzelfde zijn.

Materie

Een kristal zonder regelmaat

DoorAmber Visser
14 min

Toen Daniel Shechtman in 1982 beweerde een kristal met een vijfvoudige symmetrie te hebben ontdekt, stuitte hij op ongeloof en zelfs spot. Bijna drie decennia later werd zijn ontdekking echter bekroond met de Nobelprijs voor Scheikunde.

nambu-goldstone
Serie: Waar komt massa vandaan?
Deeltjes

Waar komt massa vandaan?

DoorPim van den Heuvel
Deel 1
20 min

Symmetrie: een van de belangrijkste begrippen uit de moderne natuurkunde. Zeker als symmetrie ‘gebroken’ wordt – er wel zou kúnnen zijn, maar er niet is – ontstaan allerlei interessante verschijnselen, zoals geluid, magnetisme en zelfs de massa van bepaalde deeltjes.

Lev Landau
Materie

De droom van Lev Landau

DoorBoris Post
10 min

Lev Landau, de bekende Russische natuurkundige, droomde ervan om ooit alle toestanden van materie te classificeren aan de hand van hun symmetrieën. Deze droom leek tot voor kort niet te zullen uitkomen, maar nieuwe en algemenere noties van symmetrie hebben Landaus droom nieuw leven ingeblazen.

golven
Materie

Kinks, skinks en supersymmetrie

DoorMarcel Vonk
4 min

Het begrip supersymmetrie wordt vaak genoemd als het over elementaire deeltjes gaat. Supersymmetrie blijkt echter ook in het laboratorium meetbaar te zijn tussen klompjes energie in een materiaal – zogeheten kinks en skinks.

symmetrie
Heelal

Symmetrie in quantumzwaartekracht

DoorDamian van de Heisteeg
10 min

‘Symmetrie’ is een belangrijk stuk gereedschap van de theoretisch natuurkundige. Voor theorieën van de quantumzwaartekracht speelt symmetrie een extra belangrijke rol – want bepaalde symmetrieën blijken daar helemaal niet voor te kunnen komen!

ice-water-glass-cold.jpg
Materie

How symmetries dictate physics

DoorGreg Mathys
14 min

Soms is de symmetrie van een natuurkundig systeem zo groot dat we alleen op basis daarvan al het gehele gedrag ervan kunnen begrijpen. In dit (Engelstalige) artikel beschrijft Greg Mathys dit idee, de ‘conformal bootstrap’.