Heelal

A new language for cosmology

DoorFacundo Rost

Op 2 juli 2025 promoveerde Facundo Rost op zijn proefschrift "A Novel Language for Spinning (A)dS Correlators". In dit Engelstalige artikel legt Facundo uit waar zijn promotieonderzoek over ging, en naar welke "nieuwe taal voor de kosmologie" de titel van zijn proefschrift verwijst.

Lees meer

propagator.jpg
Serie: Storingsrekening
Geen categorie

Dossier: Storingsrekening

DoorMarcel Vonk
Deel 1
2 min

In december 2015 en januari 2016 verscheen op The Quantum Universe wekelijks een artikel in het zevendelige dossier “Storingsrekening”.

newton, raket
Serie: Wetten van Newton
Heelal

De wetten van Newton (II)

DoorManus Visser
Deel 2
8 min

De tweede wet van Newton kunnen we samenvatten met de beroemde formule F = ma. Wat betekent deze formule en hoe moeten we haar interpreteren?

cmbr_planck_sq.jpg
Serie: Snaren en holografie
Heelal

Snaren en holografie (18): Snaren en de natuur

DoorMarcel Vonk
Deel 19
16 min

Na maar liefst achttien weken sluiten we vandaag ons dossier over snaren en holografie voorlopig af. In de artikelen in dit dossier hebben we allerlei aspecten van de snaartheorie belicht. Het zal de lezer niet ontgaan zijn dat het daarbij met name over de theoretische aspecten van de snaartheorie is gegaan. Het experiment is maar zelden in onze artikelen ter sprake gekomen. Dat is om twee redenen niet verbazend. Ten eerste gaat deze website over de theoretische natuurkunde. Ten tweede is de snaartheorie, vanuit de vraag die eraan ten grondslag ligt – hoe we quantummechanica en relativiteitstheorie in één raamwerk kunnen verenigen – uit zichzelf natuurlijk erg theoretisch van opzet.

muurformule_sq_small.jpg
Geen categorie

100 jaar algemene relativiteitstheorie

DoorMarcel Vonk
10 min

Het was deze week in diverse kranten te lezen: de algemene relativiteitstheorie is jarig. Woensdag werd Einsteins theorie van de zwaartekracht 100 jaar oud. Ter gelegenheid van die gebeurtenis werd bij het Museum Boerhaave in Leiden een muurschildering onthuld van de Einsteinvergelijking, de centrale formule in de algemene relativiteitstheorie. Een mooie gelegenheid om deze vergelijking eens nader onder de loep te leggen. Wat vertelt de Einsteinvergelijking ons eigenlijk?

wormhole.png
Serie: Snaren en holografie
Heelal

Snaren en holografie (17): Zwaartekracht zonder zwaartekracht

DoorMarcel Vonk
Deel 18
2 min

In het artikel van vorige week kondigden we aan dat vandaag het voorlopig laatste artikel uit ons dossier over snaren en holografie zou verschijnen. Niets is echter veranderlijker dan het Nederlandse weer en de planning van de Quantum Universe-website, want afgelopen week verscheen op de website van het tijdschrift Nature een artikel dat zo mooi aansluit bij de onderwerpen die we hier behandeld hebben dat we dat nog graag als tussen-artikel in dit dossier wilden invoegen.

moonshine.jpg
Geen categorie

Zie de maan schijnt…

DoorMarcel Vonk
4 min

Nu de Sint in het land is, is het “zie de maan schijnt…” overal te horen. Een goede reden om ook op de Quantum Universe-website iets over maneschijn te schrijven – al betreft het hier dan wel maneschijn van een heel andere soort…

blackhole6.jpg
Serie: Snaren en holografie
Heelal

Snaren en holografie (16): Zwaartekracht en entropie

DoorMarcel Vonk
Deel 17
10 min

In de voorgaande artikelen van dit dossier hebben we gezien dat de begrippen entropie en zwaartekracht veel met elkaar te maken hebben. Dat is een verrassend resultaat, want entropie is een begrip uit de thermodynamica: een theorie die op het eerste gezicht totaal andere natuurkunde beschrijft dan de zwaartekracht. Is de wiskundige overeenkomst tussen thermodynamica en zwaartekracht louter toeval, of is komt hier een belangrijk gegeven over de fundamentele natuur aan het licht?

lhc_meting.png
Deeltjes

Higgs ontmaskerd

DoorMarcel Vonk
4 min

Bachelorstudenten natuurkunde aan de Universiteit van Amsterdam doen in hun laatste jaar een onderzoeksproject dat wordt afgesloten met een scriptie. The Quantum Universe schreef een wedstrijd uit: schrijf een korte populariserende samenvatting van je scriptie waarin je voor een breed publiek uitlegt welk onderzoek je gedaan hebt.

cube.jpg
Serie: Snaren en holografie
Heelal

Snaren en holografie (15): Entropie en oppervlak

DoorMarcel Vonk
Deel 16
14 min

In het vorige artikel in deze serie bespraken we het begrip verstrengelingsentropie. Net als ‘gewone’ entropie is verstrengelingsentropie een maat voor de hoeveelheid informatie die een  natuurkundig systeem bevat. Anders dan normale entropie is het begrip verstrengelingsentropie echter ook van toepassing als we willen weten hoeveel informatie er verborgen zit in een deelsysteem – zelfs als dat deelsysteem op quantumschaal verstrengeld is met de rest van het systeem. Bij het lezen van het vorige artikel heeft de lezer zich misschien afgevraagd wat dit alles te maken heeft met de hoofdonderwerpen van dit dossier: snaartheorie, het holografisch principe, en de quantumzwaartekracht. In dit artikel zullen we ontdekken wat die link precies is tussen deze onderwerpen en verstrengelingsentropie.