Heelal

De symmetrie van de zwaartekracht

DoorSilvester Borsboom

Drie van de vier fundamentele natuurkrachten begrijpen we goed dankzij een bijzonder soort symmetrie die ze vertonen: ijksymmetrie. Heeft de vierde, de zwaartekracht, ook zo'n symmetrie? Silvester Borsboom legt uit dat dat inderdaad het geval is, maar dat daar wel wat haken en ogen aan zitten.

Lees meer

Wilsonvat
Serie: Fouriertransformaties
Deeltjes

De onzekerheidsrelatie en golfpakketjes

DoorLieuwe Bakker
Deel 2
12 min

Enkele weken geleden schreef Lieuwe Bakker een artikel over Fouriertransformaties. In dit vervolgartikel laat hij zien wat deze transformaties te maken hebben met Heisenbergs onzekerheidsrelatie in de quantummechanica.

M87*
Heelal

Een wiebelend zwart gat

DoorMarcel Vonk
4 min

Het EHT-team dat vorig jaar de eerste foto van de schaduw van een zwart gat publiceerde, heeft met de daarmee opgedane kennis archiefdata uit de periode 2009-2013 geanalyseerd en concludeert dat de schaduw in de loop van de jaren ‘wiebelt’.

Mars
Heelal

Een blik op de rode planeet

DoorMarcel Vonk
4 min

Is je de afgelopen weken een felle rode stip aan de hemel opgevallen? De planeet Mars is op dit moment extra goed zichtbaar. Wie Mars ook eens zelf wil zien, kan op woensdag 14 oktober terecht op de  livestream van het Anton Pannekoek Instituut.

Heelal

Nobelprijs natuurkunde 2020 voor zwarte gaten

DoorMarcel Vonk
4 min

Roger Penrose, Reinhard Genzel en Andrea Ghez hebben de Nobelprijs voor de natuurkunde gewonnen. Penrose ontdekte dat zwarte gaten kunnen – en zelfs moeten – bestaan; Genze en Ghez ontdekten een daadwerkelijk exemplaar in het binnenste van onze Melkweg.

Miranda Cheng
Materie

Kan wiskunde alles beschrijven?

DoorMarcel Vonk
2 min

Grote Vragen is een VPRO-serie waarin wetenschapsjournalist Rob van Hattum een reis door de wetenschap maakt. In de meest recente aflevering, “Kan de wiskunde alles beschrijven?” komt mathematisch fysicus Miranda Cheng aan het woord.

Bomtester
Deeltjes

Een quantum-bomtester

DoorMarcel Vonk
10 min

Een van de bijzondere eigenschappen van de quantummechanica is het idee dat een deeltje op meerdere plekken tegelijk kan zijn: superpositie. Dat misschien wat vaag en abstract klinkende idee heeft allerlei verrassend concrete toepassingen. Zo kun je er zelfs bommen mee testen!

Zwart gat
Serie: Hawkingstraling: ruis of informatie?
Heelal

Hawkingstraling: ruis of informatie?

DoorWatse Sybesma
Deel
8 min

Als je een dagboek in een zwart gat gooit, hoelang duurt het dan voor iemand kan achterhalen wat erin stond? Het verrassende antwoord: dat hangt ervanaf hoe oud het zwarte gat is!

Sculptor-dwergsterrenstelsel
Heelal

Donkere materie nog ongrijpbaarder dan gedacht

DoorMarcel Vonk
4 min

Donkere materie is nog ongrijpbaarder dan voorheen werd gedacht. Verdwijnende donkere materie zou weliswaar een signaal moeten uitzenden vanuit dwergsterrenstelsels rond de Melkweg, maar doet dat maar héél langzaam.

Venus voor de zon
Heelal

Een meting van de Venusovergang

DoorJeremy van der Heijden
12 min

De planeet Venus was deze week in het nieuws omdat er in de atmosfeer fosfine-moleculen zijn ontdekt. Maar Venus houdt ons al veel langer bezig: aan het eind van de achttiende eeuw was de planeet ook groot nieuws, om een heel andere reden.