Deeltjes

Nobelprijs voor quantumfysica op grote schaal

DoorAndrás Gácsbaranyi

Volgende week vindt de jaarlijkse Nobelprijsuitreiking plaats. In dit Engelstalige artikel legt András Gácsbaranyi uit wat John Clarke, Michel Henri Devoret and John Matthew Martinis, de prijswinnaars voor natuurkunde, onderzocht hebben, en waarom hun resultaten zo bijzonder zijn.

Lees meer

graphen.jpg
Materie

Een wonder in je potlood

DoorJans Henke
6 min

In 2010 kregen Andre Geim en Konstantin Novoselov de Nobelprijs omdat ze met plakband een laag koolstof hadden geïsoleerd van maar één atoom dik: grafeen. Hoe kan een materiaal dat in elke potloodpunt voorkomt Nobelprijswaardig zijn?

liquidhelium_sq.jpg
Geen categorie

Door meten tot weten in het ultrakoude

DoorWatse Sybesma
4 min

In het begin van de 20e eeuw was Leiden de koudste plek op aarde – niet vanwege de weersomstandigheden, maar omdat Heike Kamerling Onnes daar onderzoek deed naar natuurkunde bij extreem lage temperaturen.

quantumdot.jpg
Serie: Quantumcomputers
Materie

Quantumcomputers (3): Echte qubits

DoorJoris Kattemölle
Deel 3
20 min

Computers gebruiken bits; quantumcomputers gebruiken qubits. Maar hoe maak je zo’n qubit eigenlijk? Deel 3 van ons dossier over quantumcomputers gaat over deze vraag.

grafeen.jpg
Geen categorie

Topologische isolatoren en het quantum-Hall-effect

DoorJorrit Kruthoff
8 min

In 2016 werd de Nobelprijs voor de natuurkunde uitgereikt aan David Thouless, Duncan Haldane en Michael Kosterlitz, voor hun ontdekking van topologische materialen en topologische faseovergangen. In dit artikel bespreken we een bijzondere klasse van topologische materialen: topologische isolatoren.

bulletcluster_small.jpg
Geen categorie

Hoe kwam donkere materie over het voetlicht?

DoorMarcel Vonk
2 min

Promovendus Jaco de Swart, astrodeeltjesfysicus Gianfranco Bertone en wetenschapshistoricus Jeroen van Dongen werken samen in een project waarin onderzoek wordt gedaan naar de vraag ‘how dark matter came to matter’. Hun eerste resultaten zijn onlangs gepubliceerd in Nature Astronomy.

1024px-franekerplanetarium.jpeg
Heelal

Een wolkammer en het einde van de wereld

DoorGerben Oling
6 min

In 1744 dreigde in Friesland de wereld te vergaan. Planeten zouden op elkaar botsen, het einde der tijden was nabij. Gelukkig hielden sommigen het hoofd koel, waaronder Eise Eisinga, wolkammer te Franeker. Deze bijzondere amateurwetenschapper bouwde in zijn woonkamer in zeven jaar een planetarium dat zijn gelijke niet kent.

verlinde, milgrom, MOND, emergente zwaartekracht
Geen categorie

Kritiek op Verlindes zwaartekrachttheorie

DoorManus Visser
8 min

Erik Verlindes nieuwe theorie van zwaartekracht blijft de gemoederen in de wetenschap bezighouden. Naast lovende woorden is er ook commentaar, met name over de toepasbaarheid van de centrale formule. Manus Visser beschrijft de recente kritiek en de stand van zaken in de discussie.

encryptie.jpg
Serie: Quantumcomputers
Materie

Quantumcomputers (2): Encryptie, bits en qubits

DoorJoris Kattemölle
Deel 2
22 min

Sommige problemen die voor een gewone computer in de categorie ‘moeilijk’ vallen, vallen voor quantumcomputers juist in de categorie ‘makkelijk’. Dit stelt quantumcomputers potentieel in staat om veelgebruikte encryptiemethoden te kraken.

magnonicblackhole.jpg
Geen categorie

Zwarte gaten in het laboratorium

DoorWatse Sybesma
4 min

Als het zo hard waait dat je op je fiets niet meer vooruit komt, bevind je je – waarschijnlijk zonder het te beseffen – in een grove analogie van een zwart gat. In het laboratorium kunnen nog veel betere analogieën gemaakt worden. Wat kunnen we van zulke “kunstmatige zwarte gaten” leren?