the Quantum Universe | Pagina 102 | Natuurkunde voor iedereen

QU 2015: een muzikaal jaaroverzicht

De Quantum Universe-redactie wenst u een goed 2016 toe! Op de eerste dag van het nieuwe jaar blikken we terug op 2015, het jaar waarin onze website meer en meer content kreeg. Er werden dossiers geschreven over quantumfysica, relativiteitstheorie, zwarte gaten, snaartheorie en holografie, en daarnaast waren er allerlei korte bijdragen van redactieleden en gastauteurs. We willen iedereen die in 2015 heeft bijgedragen aan deze website, en natuurlijk al onze bezoekers, hartelijk danken!

Geen categorie

Prettige kerstdagen! (en Ludwig Faddeev)

DoorMarcel Vonk

1 min

Hij is nog niet zo oud als de kerstman, maar ook de Russische mathematisch fysicus Ludwig Faddeev gaat al de nodige jaren mee. In april van dit jaar was …

Geen categorie

Storingsrekening (3): De fijnstructuurconstante

DoorMarcel Vonk

Deel 4

10 min

In de eerste twee artikelen in dit dossier hebben we voorbeelden gezien van situaties waarin wiskundige machtreeksen een rol spelen. Zulke machtreeksen zijn optelsommen waarin de opeenvolgende termen steeds hogere machten van een bepaalde parameter x bevatten. In het voorbeeld van de koning en het schaakbord kwamen we een lange maar eindige machtreeks tegen; in het voorbeeld van Achilles en de schildpad een oneindige machtreeks. In dit artikel zullen we een eerste voorbeeld zien van een natuurkundig systeem waarin machtreeksen een fundamentele rol spelen.

Geen categorie

Mathematische Fysica: Quantumvelden en Knoopinvarianten

DoorMarcella Wijngaarden

10 min

Pelle Steffens is masterstudent mathematische fysica aan de Universiteit van Amsterdam. In deze gastbijdrage zet hij uiteen wat mathematische fysica precies inhoudt, en bespreekt een interessant en verassend voorbeeld uit het vakgebied: de interactie in de quantumveldentheorie en de wiskunde van knopen.

Geen categorie

Storingsrekening (2): Achilles en de schildpad

DoorMarcel Vonk

Deel 3

12 min

In de bekende paradox van Zeno houdt de Griekse held Achilles een hardloopwedstrijd met een slimme schildpad. De schildpad krijgt een kleine voorsprong, en overtuigt Achilles er vervolgens van dat hij daarmee de race al gewonnen heeft. Immers: zodra Achilles het startpunt van de schildpad bereikt, is die laatste al een stukje verder aangekomen. Bereikt Achilles dat punt, dan is de schildpad weer iets verder, enzovoort. Zelfs na deze procedure oneindig vaak herhaald te hebben, is Achilles de schildpad nog steeds niet gepasseerd. Conclusie van de schildpad: hij moet de race wel winnen!

Geen categorie

Nobelprijzen 2015 uitgereikt in Stockholm

DoorMarcel Vonk

4 min

Gisteren vond in Stockholm de jaarlijkse uitreiking van de Nobelprijzen plaats. De Nobelrpijs voor de natuurkunde ging dit jaar naar Takaaki Kajita en Arthur B. McDonald, voor hun onderzoek naar neutrino’s. Kajita en McDonald toonden aan dat deze ‘spookdeeltjes’ wel degelijk een kleine massa hebben, en dat die massa een belangrijk gevolg heeft voor hoe deze deeltjes zich gedragen.

Geen categorie

Storingsrekening (1): De koning en het schaakbord

DoorMarcel Vonk

Deel 2

8 min

De precieze oorsprong van het schaakspel is onbekend, maar een beroemde legende vertelt dat het spel rond de vijfde eeuw na Christus in India werd uitgevonden. De Indiase koning die het spel te zien kreeg, was er zo enthousiast over, dat hij de uitvinder aanbood om elke beloning te vragen die hij maar wilde. De uitvinder vroeg het volgende: één rijstkorrel voor het eerste veld van het schaakbord, twee rijstkorrels voor het tweede, vier voor het derde, acht voor het vierde, enzovoort – tot het vierenzestigste en laatste veld bereikt zou zijn. De koning stemde lachend in met een schijnbaar zo eenvoudige beloning.