Heelal

Onverwachte verbanden in natuurkunde

DoorSarah Jansen

Symmetrieën, zwaartekrachtsgolven en botsingen van deeltjes – drie natuurkundige fenomenen die ogenschijnlijk niets met elkaar te maken hebben. Het was dan ook een grote verrassing toen bleek dat bepaalde aspecten van deze fenomenen wiskundig gezien exact hetzelfde zijn.

Lees meer

Serie: Nutteloos of Nobelprijs
Materie

Trillende regenwormen

DoorCintia Perugachi Israels
Deel 4
8 min

De Ig Nobelprijs is een jaarlijkse prijs voor onderzoek dat mensen laat lachen, maar dat stiekem interessante consequenties kan hebben. Het natuurkundeonderzoek dat in 2020 in de prijzen viel had als vraag: wat gebeurt er met een regenworm als je die met een hoge frequentie laat trillen?

VPRO Zomergasten
Serie: Podcasts
Heelal

In gesprek met kosmoloog Thomas Hertog

DoorSuzanne Bintanja
Deel
2 min

Tijdens de eerste aflevering van VPRO’s Zomergasten sprak Theo Maassen uitgebreid met kosmoloog Thomas Hertog over onderwerpen als quantummechanica, zwarte gaten en de oerknal. Wie de uitzending gemist heeft kan die nog tot 13 augustus online terugkijken.

Deeltjes

Spectraallijnen van het waterstofatoom

DoorAlexander Van Spaendonck
10 min

Een belangrijke les van de quantummechanica is dat elektronen niet als simpele ‘planeetjes’ rond atoomkernen draaien: ze worden beschreven door zogeheten ‘golffuncties’. Daarmee wordt exact rekenen aan atomen bijna onmogelijk – behalve voor het waterstofatoom!

Heelal

Een nieuw venster op zwaartekrachtgolven

DoorMarcel Vonk
4 min

Een team van astronomen heeft voor het eerst sterke aanwijzingen gevonden voor ultra-laagfrequente zwaartekrachtgolven, die waarschijnlijk afkomstig zijn van paren van superzware zwarte gaten in het midden van samensmeltende sterrenstelsels.

Lev Landau
Materie

De droom van Lev Landau

DoorBoris Post
10 min

Lev Landau, de bekende Russische natuurkundige, droomde ervan om ooit alle toestanden van materie te classificeren aan de hand van hun symmetrieën. Deze droom leek tot voor kort niet te zullen uitkomen, maar nieuwe en algemenere noties van symmetrie hebben Landaus droom nieuw leven ingeblazen.

Serie: Biomimicry
Materie

De stille vlucht van uilen

DoorCintia Perugachi Israels
Deel 4
12 min

Uilen zijn de stilste vliegers op aarde. Ze maken nauwelijks geluid als ze op hun prooi af zweven. Dat heeft mogelijk te maken met de eigenschappen van hun vleugels. Als we grip zouden kunnen krijgen op het onderliggende mechanisme, zou dat een deur openen om onze eigen luidruchtige uitvindingen te verbeteren.

drie detectoren van LISA die in een baan rond de zon zweven
Heelal

De achtertuin van een zwart gat

DoorMarcel Vonk
4 min

Toekomstige zwaartekrachtgolfdetectoren in de ruimte zullen langdurige metingen kunnen maken. Een onderzoeksteam heeft nu laten zien dat we hiermee onderscheid zullen kunnen maken tussen schijven van gas, donkere materie, en ultra-lichte deeltjes rondom zwarte gaten.

Geen categorie

Newtons binomium en de decimalen van pi

DoorAlexander Van Spaendonck
6 min

Het getal pi is een van de beroemdste irrationale getallen die we kennen. Het helpt ons de omtrek van een cirkel of het volume van een bol te berekenen. Maar hoe weten we eigenlijk hoe groot pi precies is? 

topologische materialen: mobius ring en metaring
Materie

Materialen met een mechanisch geheugen

DoorJans Henke
6 min

Onderzoekers hebben ontdekt hoe ze vervormbare materialen kunnen ontwerpen die altijd een punt of lijn hebben waar het materiaal niet vervormt onder druk, en die zelfs een vorm van mechanisch geheugen hebben. De resultaten zijn nuttig voor robotica en mechanische computers, en dezelfde ontwerpprincipes kunnen zelfs worden gebruikt voor quantumcomputers.