Deeltjes

Een verhaal met ups en downs

DoorJildou Hollander

Het Ising-model is een eenvoudig maar rijk model voor onder andere magnetisme. 100 jaar geleden publiceerde Ernst Ising zijn ééndimensionale oplossing voor het model. Jildou Hollander beschrijft de details van dit fascinerende model.

Lees meer

cluster
Heelal

Massa als vergrootglas

DoorSuzanne Bintanja
4 min

Een lens buigt licht af – en massa doet dat ook. Kunnen we zwaartekracht dus ook als lens gebruiken? Jazeker – en dank zij zulke zwaartekrachtlenzen kunnen we dingen zien die met alleen gewone telescopen onzichtbaar zouden blijven!

zwart gat
Heelal

Hoe maak je een zwart gat in het lab?

DoorJasper van Wezel
12 min

Tegenwoordig kunnen we enkele zwarte gaten in het heelal op de foto zetten. Maar kunnen we ook zwarte gaten maken – of op zijn minst: nabootsen – in laboratoria op aarde? En is dat gevaarlijk, of alleen maar leerzaam?

aarde
Materie

Binnen in onze aarde

DoorAmber Visser
4 min

In de aardrijkskundeles leer je dat de aarde uit verschillende lagen bestaat – maar hoe weten we dat eigenlijk? Het is nog nooit iemand gelukt om door de korst tot de mantel te graven, maar de geofysica biedt uitkomst.

Serie: De padintegraal
Deeltjes

De padintegraal (1): het minimale-actieprincipe

DoorAlexander Van Spaendonck
Deel 1
12 min

De padintegraal: geliefd onder natuurkundigen, maar een object waar wiskundigen hun wenkbrauwen over fronsen. Het idee is onmisbaar in de quantumfysica – maar wat is een padintegraal nu precies? In deze serie legt Alexander van Spaendonck het stap voor stap uit.

Einsteintelescoop
Heelal

Een Nederlandse zwaartekrachtgolfdetector?

DoorJildou Hollander
10 min

Sinds enkele jaren kunnen we met behulp van zwaartekrachtgolven objecten zoals botsende zwarte gaten waarnemen. Om meer te zien zijn nog betere observatoria nodig – en mogelijk gaat een daarvan in Nederland gebouwd worden!

Science Park
Serie: Viva Fysica
Geen categorie

Terugkijken: Viva Fysica 2024

DoorMarcel Vonk
Deel 8
2 min

Jaarlijks wordt in januari op de Universiteit van Amsterdam het symposium Viva Fysica georganiseerd: een natuurkundecongres voor docenten en leerlingen over de recente ontwikkelingen in de natuurkunde. De lezingen van de dag zijn nu online terug te kijken.

Materie

De kettingfontein

DoorSophie Schot
2 min

Wist je dat een ketting met vaste kralen, als je die uit een beker naar beneden laat vallen, zich heel raar gedraagt? De ‘kettingfontein’ die je dan krijgt is een gevolg van mooie natuurkunde: het Mould-effect.

Materie

Topologie, van wiskunde tot experiment

DoorJans Henke
6 min

Topologie, van oorsprong een tak van de wiskunde, is een hoeksteen van de moderne natuurkunde geworden. Onderzoekers presenteren nu een methode voor het identificeren van topologie, waardoor de ontdekking van nieuwe topologische materialen mogelijk wordt gemaakt.

broom bridge
Geen categorie

Rekenen met quaternionen

DoorJeremy van der Heijden
6 min

Getallen spelen een centrale rol in de wis- en natuurkunde. Ze zijn er in verschillende soorten en maten; de ’tweedimensionale’ complexe getallen zijn een bekend voorbeeld. De wiskundige William Hamilton vroeg zich af: bestaan er ook soortgelijke dríedimensionale getallen?